open/close
लक्षणविभागः
प्रमाणप्रकरणम्
केवलप्रमाणलक्षणम् संशयनिरूपणम् च
नैयायिकैकदेशिमते उदयनमते स्वमते संशयकारणानि
विपर्ययलक्षणम्
अनुप्रमाणलक्षणम्
केवलप्रमाण प्रकरणम्
ईशलक्ष्मीज्ञानयोर्योगिज्ञानादिभ्यो मिथश्व महावैलक्षण्यनिरूपणम्
प्रकारान्तरेण व्याख्यानम्
योगिज्ञानसामान्यलक्षणविभागौ
तात्विकातात्विकयोगिज्ञानलक्षणम्
अयोगिज्ञाननिरूपणम्
सादिकेवलज्ञानविभागः
अनुप्रमाण प्रकरणम्
प्रत्यक्षसामान्यलक्षणम्
अनुमानसामान्यलक्षणम्
अनुमानविभागः
आगमलक्षणम्
अर्थाऽपत्तेरनुमानान्तर्भावसमर्थनम्
मीमांसकोक्तोपमानस्य प्रत्यक्षाऽदिष्वन्तर्भावः
तार्किकोक्तोपमानस्यानुमानान्तर्भावः
अनुपलब्धेः प्रत्यक्षाऽद्यन्तर्भावः
सम्भवपरिशेषयोरनुमानेऽन्तर्भावः
तर्कस्यानुमानान्तर्भावः
उक्तमाक्षिप्य परिहारः
उपक्रमादीनामनुमानान्तर्भावः
समाऽख्याऽऽदीनामनुमानान्तर्भाव:
अनुमान प्रकरणम्
अनुमानविभागः
अवयवनियमनिराकरणम्
उपपत्तिदोषनिरूपणम्
निग्रहस्थानानि
प्रतिज्ञाहानिः
प्रतिज्ञाऽन्तरम्
प्रतिज्ञाविरोधः
प्रतिज्ञासन्न्यासः
हेत्वन्तरम्
अर्थान्तरम्
निरर्थकम्
अविज्ञातार्थकम्
अपार्थकम्
अप्राप्तकालम्
न्यूनम्
अधिकम्
पुनरुक्तम्
अननुभाषणम्
अज्ञानम्
अप्रतिभा
विक्षेपः
मतानुज्ञा
पर्यनुयोज्योपेक्षणम्
निरनुयोज्यानुयोगः
अपसिद्धान्तः
हेत्वाभासा:
विरुद्वः
अनैकान्तिकः
अनध्यवसितः
कालत्ययापदिष्टः
प्रकरणसमः
सत्प्रतिपक्षः
उदाहरणभासा:
तर्कपराहतिः
प्रत्यक्षकरणप्रकरणम्
साक्षिप्रामाण्यम्
तार्किकाभिमतः प्रत्यक्षकरणविभागः
सौगताभिमतः प्रत्यक्षकरणविभागः
तार्किकसौगतमतखण्डनम्
तार्किकमतेन स्मृतिप्रामाण्याक्षेपः, तार्किकोक्ताक्षेपनिरसनम्
प्राभाकरमतेन स्मृतिप्रामाण्याक्षेपः
प्राभाकरोक्ताक्षेपनिरासः
तटस्थशङ्कापरिहारौ
स्मृतिप्रामाण्ये बाधकाभावः
तर्काप्रामाण्यशङ्कापरिहारौ
विरोधविभागः
अपसिद्धान्तजात्योः स्ववाक्यविरोधेऽन्तर्भावः
जातय:
स्वन्यायविरोधजातेः प्रमाणविरोधेप्यन्तर्भावः
प्रतिज्ञासंन्यासादीनां प्रमाणविरोधादिष्वन्तर्भावः
परोक्तजातिनिरूपणम्
प्रतिधर्मसमजातिः
उत्कर्षसमजाति:
अपकर्षसमजातिः
वर्ण्यसमजातिः
अवर्ण्यसमजातिः
विकल्पसमजातिः
साध्यसमजातिः
प्रप्तिसमजातिः
अप्राप्तिसमजातिः
प्रसङ्गसमजातिः
प्रतिदृष्टान्तसमजातिः
अनुत्पत्तिसमजातिः
संशयसमः
प्रकरणसमः
अहेतुसमः
अर्थापत्तिसमः
अविशेषसमः
उपपत्तिसमः
उपलब्धिसमः
अनुपलब्धिसमः
नित्यसमः
अनित्यसमः
कार्यसमः
अन्तर्भावप्रकरणम्
छलस्य विरोधेऽपि अन्तर्भावः
प्रतिज्ञाहान्याद्याभासाप्राप्तकालयोः असङ्गतान्तर्भावः
अर्थान्तरादीनां असङ्गतान्तर्भावः
अवशिष्टनिग्रहस्थानानां संवादादिषु अन्तर्भावः
छलविभागलक्षणोदाहरणानि
शब्दानां मुख्यार्थादिनिरूपणम्
अनुमानविरोधप्रकरणम्
प्रतिज्ञाविरोधः
हेतुविरोधः
दृष्टान्तविरोधः
सप्रतिसाधनस्य प्रमाणविरोधान्तर्भावः
बाधसप्रतिसाधनयोः हेतुविरोधत्वनिरासः
उपाधेः सप्रतिसाधनोन्नायकत्वम्
सोपाधिकस्य व्याप्यत्वासिद्धत्वमतम्
विश्वमिथ्यात्वानुमाननिरासप्रकरणम्
विश्वमिथ्यात्वानुमाने स्वरूपासिद्धिः
विश्वमिथ्यात्वानुमाने दृश्यत्वहेतोर्व्यभिचारः
विश्वमिथ्यात्वानुमाने दृष्टान्ते साध्यवैकल्यम्
विश्वमिथ्यात्वानुमाने दृष्टान्ते साधनवैकल्यम्
विश्वमिथ्यात्वानुमाने सप्रतिसाधनत्वम्
वर्तमानमात्रग्राहिणा प्रत्यक्षेण विश्वमिथ्यात्वप्रतिज्ञाया विरोधाशङ्का
प्रत्यक्षस्य वर्तमानमात्रग्राहितानियमनिरासः
साक्षिप्रमाणस्य भाव्यर्थग्राहित्वम्
सम्भावितव्यभिचारेण प्रत्यक्षेण विश्वमिथ्यात्वप्रतिज्ञाया अविरोधाशङ्का तन्निरासश्च
आश्रयासिद्ध्यादीनामदूषणत्वम्
अतिप्रसङ्गस्यैव दोषत्वात्त्दिव्यवस्थापकत्वम्
व्याप्तिसमुचितदेशसिद्ध्योरेव साध्यसिध्दिप्रयोजकत्वम्
आश्रयासिद्ध्यादिस्थले व्याप्तिसमर्थनम्
अभावपक्षकानुमानस्य आश्रयासिद्धतानिरासः
साध्याप्रसिद्धेरदूषणत्वसमर्थनम्
परिशेषार्थापत्योरनुमानत्वसमर्थनम्
विश्वमिथ्यात्वानुमाननिरासप्रकरणम्
प्रतिज्ञाविरोधादिषु सर्वानुमानदोषान्तर्भावः
साध्याविशिष्टस्य असिद्धावन्तर्भावः
भाट्टप्रमाणसामान्यलक्षणनिराकरणम्
मीमांसकैकदेश्यभिमतप्रमाणसामान्यलक्षणनिराकरणम्
प्राभाकराभिमतप्रमाणसामान्यलक्षणनिरासः
स्मृतिप्रामाण्यसमर्थनम्
ऐतिह्यप्रामाण्यसमर्थनम्
नैयायिकाभिमतप्रमाणलक्षणनिरासः
साक्षिप्रामाण्यसमर्थनम्
तार्किकोक्तप्रमाणलक्षणस्य साक्षिण्यव्याप्तिः
स्मृतिप्रामाण्यसमर्थनम्
स्मृतेरनुमानत्वेन प्रामाण्यमिति पक्षनिरासः
स्वोक्तप्रमाणलक्षणपरीक्षा
विपर्ययानङ्गीकर्तृमीमांसकमतनिरासः
मतानुज्ञाया असङ्गतान्तर्भावः
प्रमाणादिनिरूपणप्रयोजनादि
प्रमाणलक्षणपरीक्षाप्रकरणम्
प्रश्न-उत्तर
open/close
अशेषगुरुमीशेशं नारायणमनामयम् । सम्प्रणम्य प्रवक्ष्यामि प्रमाणानां स्वलक्षणम् ।।
।। श्रीः ।।
श्रीमदानन्दतीर्थभगवत्पादाचार्यविरचितम्
प्रमाणलक्षणम् ।
अशेषगुरुमीशेशं नारायणमनामयम् ।
सम्प्रणम्य प्रवक्ष्यामि प्रमाणानां स्वलक्षणम् ।।
श्री जयतीर्थमुनिविरचिता
प्रमाणलक्षणटीका
प्रणम्यागण्यकल्याणगुणाब्धिं पुरुषोत्तमम् ।
पूर्णबोधानपि गुरून् व्याकुर्वे मानलक्षणम् ।।
ग्रन्थारम्भस्य मङ्गलाचरणस्य वक्ष्यमाणार्थप्रतिज्ञायाश्च कर्तव्यत्वसमर्थनम्
इह खलु ‘सुखमेव मे स्यात् दुःखं मनागपि मा भूत्’ इति निखिलापेक्षितमोक्षस्येश्वरसाक्षात्कारमन्तरेणासम्भवात्, तस्य च प्रमाणानि विनानुदयात्, प्रमाणानां च यथावद्विदितानामेव तद्धेतुत्वोपपत्तेस्तत्स्वरूपं यथावज्ज्ञापयितुकामो भगवाना-चार्यवर्यः प्रारिप्सितग्रन्थाविघ्नपरिसमाप्त्यादिप्रयोजनाविगीत-शिष्टाचारपरम्परादिप्राप्तेष्टदेवतानतिपूर्वकं श्रोतृशेमुषीमनुकूल-यिष्यन् वक्ष्यमाणमेवाग्रे दर्शयति ।